Shqipëria ndodhet në një krizë të rëndë epidemiologjike. Kohët e fundit është vënë re edhe shtimi i numrit të vetëvrasjeve si pasojë e COVID-19. Gazeta “Shekulli”, ka zhvilluar një intervistë me ekspertin ekonomik dhe çështjeve sociale, Martin Henze. Në analizën e tij Z. Henze kritikon qëndrimin e qeverisë Rama e cila i ka braktisur qytetarët e saj.

Intervista e plotë:

Situata COVID në Shqipëri është shumë e brishtë. A mendoni se Shqipëria duhet të marrë masa të forta?

Masat e marra deri më tani në Shqipëri na tregojnë ne evropianëve se qeveria Rama nuk ka kompetencë profesionale për të njohur se çfarë, kur, si dhe ku të bëjë. Në thelb, gjithçka që duhet të bëhet është bërë gabim. Në planin ndërkombëtar, ne gjithashtu kemi përshtypjen se qeveria Rama po pret, dhe ndoshta tashmë është duke shkruar përsëri aplikacione, kjo është gjithçka që ata mund të bëjnë, në mënyrë që bashkësia ndërkombëtare të ndihmojë. Por lufta kundër një pandemie nuk është e komplikuar. Problemi është se asgjë ose diçka e gabuar nuk është bërë për 10 muaj. Tragjedia është se doktorët, infermierët, qytetarët shqiptar, duhet të paguajnë me jetët e tyre për aksionet e gabuara të qeverisë Rama. Do të kishte qenë edhe më keq nëse kjo e ashtuquajtur qeveri Rama nuk do të kishte dëgjuar propozimet e opozitës së bashkuar. Është gjithashtu problematike që shumë para të taksapaguesve të BE-së janë vënë në dispozicion të administratës fatkeqësisht të korruptuar Rama për të luftuar epidemitë dhe çështjen se ku janë paratë. Kam dyshime serioze se BE dhe SHBA kanë shpenzuar para në mënyrë korrekte për popullatën shqiptare.

A arrijnë zakonisht pacientët me kohë në një spital shqiptar?

Ky është një problem tjetër. Që nga Shkurti 2020, unë dhe Prof. Dr. Shehu kemi rekomanduar kujdesin e decentralizuar të pacientëve të jashtëm dhe të shtruar në spital, duke përfshirë qendra speciale të etheve ambulatore, shumë ose aspak nga rekomandimet nuk janë zbatuar në Shqipëri.

Pse jo?

Epo, për këtë duhet të pyesni Ramën. Kam përshtypjen se ekziston një injorancë e theksuar në Ministrinë e Shëndetësisë dhe në qeveri, xhepat e tyre janë përkatësisht të thella. Rama përpiqet të jetë një artist, si kryetar i qeverisë është plotësisht i papërshtatshëm dhe ka dështuar. Me shtëpi dhe tanke shumëngjyrëshe në rrugët e Durrësit ata nuk mund të luftojnë një virus.

Dhe pacientët janë tepër vonë?

Distancat në klinikat në Shqipëri janë shumë të gjata. Ata nuk arrijnë aq shpejt sa duhet. Mjetet e transportit nuk janë saktësisht optimale as për shëndetin e pacientëve. Për më tepër, qeveria Rama nuk ka përmirësuar infrastrukturën në vitet e fundit. Siç mund ta shihni nga PPP katastrofike, ku kanë shkuar paratë? Ashtu siç e kam thënë, impresioni ynë ndërkmbëtar është se ekzekutivi, dhe ai është Rama dhe Partia Socialiste, ka një krizë. Shqipëria ka pasur një rritje të indeksit të korupsionit që kur Rama mori drejtimin e qeverisë. Që në momentin që partia drejtuese ka marrë të gjitha pozicionet shtetërore. Ka pushtuar vendin, ai është me të vërtetë i vetmi përgjegjës për korrupsionin. Personat me përgjegjësi politike janë në veçanti Rama, Balla dhe Veliaj. Aty ku paraja është e kapur nga korrupsioni, ajo nuk arrin tek njerëzit. Kjo është arsyeja pse infrastruktura është e rrënuar dhe pse atje ka mungesa të materialit.

Për shembull, aktualisht kemi Remdesivir, një ilaç që tregon efektin më të mirë në pesë ditët e para pas shfaqjes së simptomave dhe rrjedhës së rëndë. Së pari, ilaçi nuk është i lirë, kështu që do të duhej të sigurohej falas në Shqipëri, pasi shumica e shqiptarëve nuk mund ta financojnë këtë ilaç. Si planifikojnë ata të luftojnë sëmundjen nëse i thonë popullatës së varfër që duhet të financojnë vetë një pjesë ose të gjithë trajtimin?

Nga ana tjetër, pacientët duhet të vijnë në trajtim me kohë, kjo nuk mund të ndodhë në dhomën e ndenjes në divan tek ata në shtëpi. Nëse një pacient ka simptoma për shtatë deri në dhjetë ditë, Remdesivir nuk ndihmon më.

Javët e fundit ka pasur shumë debate në Shqipëri në lidhje me vdekjet në klinika dhe statistikat, çfarë thonë statistikat?

Javën e kaluar një plak, një mik i imi shumë i mirë, të cilin e respektova, vdiq në fshatin tim fqinj. Të gjithë në fshat e dinë që i ndjeri vuante nga kanceri i mëlçisë terminale dhe në të vërtetë priste vetëm vdekjen. Ai u përfshi në statistikat e Corona.

Pse e bënë këtë në Gjermani?

Shikoni, ky është një standard ndërkombëtar, vetëm disa shtete komuniste e bëjnë ndryshe, gjithashtu kam përshtypjen se qeveria shqiptare Rama qëllimisht bën gabime në statistikat e tyre. Pra, instituti ndërkombëtar, Robert Koch jep sugjerimin e mëposhtëm: “Në statistikat llogariten 19 vdekje të COVID, ku ekziston një provë laboratorike e konfirmuar e SARS-CoV-2 (provë e drejtpërdrejtë e patogjenit) dhe i cili vdiq në lidhje me patogjenin. Rreziku i vdekjes nga COVID-19 është më i lartë tek personat me kushte të caktuara para-ekzistuese. Prandaj, në praktikë shpesh është e vështirë të vendosësh se në çfarë mase infeksioni SARS-CoV-2 ka kontribuar drejtpërdrejt në vdekje. Të dy personat që vdiqën direkt nga sëmundja dhe njerëzit me sëmundje të mëparshme që ishin infektuar me SARS-CoV-2 dhe për të cilët nuk është e mundur të përcaktohet përfundimisht se cili ishte shkaku i vdekjes janë duke u regjistruar aktualisht.

E keni fjalën për qeverinë shqiptare që nuk ka një strategji efikase pandemike?

Po, thjesht hidhni një vështrim në realitetin në Shqipëri, fatkeqësisht është kështu. Nuk ka asnjë strategji për të mbrojtur njerëzit shqiptarë në rrezik. Në të njëjtën kohë, nuk ka një strategji reale për të mbrojtur njerëzit me rrezik të lartë nga infeksioni, e cila është diçka që nuk është përqendruar deri më tani. Për ta arritur këtë, megjithatë, duhet të investohen më shumë burime sesa në të kaluarën. Kjo do të thotë që strukturat e decentralizuara duhet të kenë më shumë kohë për tu kujdesur efektshmërisht në lidhje me situatën e personave të sëmurë, gjithashtu këto teste duhet të shkojnë për njerezit, pa asnjë pagesë. Në mënyrë paradoksale, ajo që po bëhet aktualisht në Shqipëri është të lejosh njerëzit të kalojnë me frenën e dorës. Ju me siguri e dini këtë nga ngasja e një makine në dimër. Është pikërisht duke u përpjekur të parandalojmë çdo infeksion, siç po bëjmë tani në Shqipëri, qoftë në shkolla apo natën, që po sigurojmë që infeksioni të mos frenohet. Pra, ne bëjmë pikërisht atë që nuk duam të bëjmë.

Ju thoni se gjëja kryesore duhet të jetë mbrojtja më e mirë e grupeve të rrezikut. Kohët e fundit, ka pasur përsëri diskutime të diskutueshme në lidhje me strategjinë e imunitetit të tufave. Autorët e “Deklaratës së Madhe Barrington”, për shembull, bënë thirrje për “mbrojtje të shënjestruar” për të moshuarit dhe njerëzit me kushte para-ekzistuese, ndërsa të gjithë të tjerët duhet të jenë në gjendje të rifillojnë jetën e tyre të vjetër pa kufizime. A keni diçka të ngjashme në mendje?

Jo, aspak. Rregullat e DHM-V (distanca, higjiena, maskat e përditshme, ventilimi) duhet të vazhdojnë të respektohen nga të gjithë dhe është gjithashtu e rëndësishme të parandalohen shpërthimet e grupeve. Ata duhet të përqendrojnë burimet e tyre të kufizuara në caqet e zgjedhura, kjo është ajo që opozita e bashkuar ka kërkuar për muaj me radhë. Energjia e profesionit të mjekut duhet të përqendrohet në mbrojtjen e atyre që janë në rrezik të një rrjedhe serioze të ngjarjeve. Ekziston një ndryshim nëse 50 të rinj janë të infektuar ose 30 të moshuar. Thjesht numërimi i numrit të infeksioneve është i padobishëm. Ajo që duhet të shmangim është një infektim i pakontrolluar. Kjo do të thotë që virusi përfundimisht do të shpërndahet i pakontrolluar tek ata njerëz që mund të sëmuren rëndë ose të vdesin nga një infeksion. Kjo duhet të parandalohet me çdo kusht. Në Shqipëri, si pasojë e paaftëssië së qeverisë, është fatkeqësisth shumë vonë. Ata përpiqen të ndjekin valën, cunamin. Por ata nuk kanë ngritur barriera për njerëzit që duhet të mbrojnë. Qeveria Rama nuk e përdori verën për këtë. Ka fotografi mbresëlënëse të anëtarëve të qeverisë nga lagjet e tyre verore, ku ata nuk punuan për popullin shqiptar, ata shkuan me pushime.

Pse duhet të jenë të qëndrueshëm? Nuk ka rëndësi, nëse një person ka vdekur, atëherë ai ka vdekur, apo e kuptoj gabim?

Është e rëndësishme të dini se sa njerëz vdesin pas një infeksioni. Kështu që ashpërsia e infeksionit dhe serioziteti i infeksionit mund të njihen në rajone. Dua ta krahasojë këtë me një anije që lundron përmes një mjegulle, pa GPS ose ndriçim, ata kanë një problem dhe nuk marrin dot drejtim. Prandaj është gjithashtu e rëndësishme, ashtu siç bëhet ndërkombëtarisht, që patologjia të shqyrtojë çdo vdekje në këtë moment. Rezultatet janë përmbledhur statistikisht, e cila ndërkombëtarisht quhet “martesa e tepërt”. Ky tregues mat ashpërsinë e infeksionit aktual. I referohet numrit të vdekjeve që janë mbi një mesatare historike. Llogaritet numri mesatar i vdekjeve në ditë gjatë disa viteve. Duke përdorur këto shifra, ekspertët mund të vlerësojnë realisht rrezikun që paraqet një virus. Vetëm në këtë mënyrë mund të jetë proporcionale politike. Merrni vendime në Shqipëri që në të vërtetë ndihmojnë njerëzit dhe që janë gjithashtu në përputhje me kushtetutën shqiptare. Infeksioni me SARS-CoV-2 paraqitet me një spektër të gjerë, por jo specifik të simptomave, kështu që diagnostikimi virologjik është shtylla kryesore në zbulimin e infeksionit, sistemin e raportimit dhe kontrollin e masave pandemike. Kështu, pa një strategji testimi, pa kontroll pandemik të decentralizuar dhe pa statistika të sakta, nuk ka mbrojtje të popullatës, sepse pa njohuri, nuk mund të merren masat e nevojshme për të kontrolluar sëmundjen.

Pra, ju mendoni se qeveria Rama ka dështuar të kontrollojë epideminë, edhe për shkak të statistikave dhe mungesës së testimit?

Po, ata nuk mund të ngasin në errësirë ​​totale kur nuk kanë drita. Njohja dhe kuptimi i problemeve është në fillim të zgjidhjes së një problemi, jo në fund. Njerëzit e kanë ditur këtë pasi ka pasur njerëz. Prandaj ka shkolla dhe universitete. Thjesht duket se ky realizim nuk është i pranishëm në qeverinë Rama. Dhe, ata nuk mund të presin që njerëzit e varfër të paguajnë vetë për testin, sepse atëherë ata nuk do të testohen. Dhe, administrata Rama sillet si në kohën e komunizmit, ka pasur gjithmonë specifikime të administratës, si duhet të duket plani dhe nëse tani në Shqipëri apo në ish-RDGJ, komunistët kanë rezultatet atëherë edhe në një të tillë mënyra e përfaqësuar si plani i specifikuar, në RDGJ e quajtur kjo “përmbushja e planit”, kjo ndodhi në ekonomi dhe në sektorin e shëndetësisë, përveç kësaj, me zgjedhje, në një mënyrë të tillë. Ju me siguri e dini atë edhe në Shqipëri, nga koha para vitit 1992. Në këtë sistem, i gjithë blloku Lindor dhe Shqipëria u shemb, sepse ekzistonte një ndryshim në rritje midis planit dhe realitetit, udhëheqësit komunistë të kohës e besuan vetë këtë, ata ranë për propagandën e tyre, një gjendje patologjike e punëve, pasi ne të gjithë e dimë.

Ata e hodhën këtë sistem në plehra në Shqipëri në 1992. Pse shqiptarët po lejojnë që një sistem i tillë, një qeveri kaq e parespektueshme, të ndodhë përsëri?

Qeveria Rama është ndoshta në një masë shumë të konsiderueshme politikisht përgjegjëse për shpërthimin masiv të Covid dhe vdekjen e shumë shqiptarëve, dhe ajo që është gjithashtu një problem është se qeveria Rama ka thyer kushtetutën me pothuajse të gjitha vendimet dhe/ose jo-vendimet, pasi ekzaminimi i proporcionalitetit ishte vështirë i mundur për shkak të situatës së të dhënave.

A e justifikoi qeveria Rama mjaftueshëm ndërhyrjen në të drejtat e lirisë së popullsisë shqiptare, në përputhje me kushtetutën?

Jo, vështirë se ka prova serioze në Shqipëri dhe nuk ka vlera të besueshme statistikore, qoftë në sektorin e shëndetësisë apo në atë ekonomik. Kur krahasoj parametrat dhe vlerat mesatare të statistikave ndërkombëtare me to, statistikat mund të mos jenë të sakta. Në këtë aspekt, që nga shkurti i vitit 2020 nuk ka asnjë justifikim objektiv për bllokimet e vendit. Qeveria Rama, të gjithë janë antikushtetues. Niveli i lartë i infeksioneve dhe vdekjeve në Shqipëri janë rezultat i dështimit katastrofik të qeverisë Rama.

A prisni pretendime për dëmshpërblim nga biznesi dhe qytetarët?

Me siguri, pasi të ketë gjykata në Shqipëri dhe gjykatës dhe hetues të cilët janë të pavarur nga qeveria. Unë nuk e shoh atë për momentin. Qytetarët dhe ndërmarrjet shqiptare duhet të përdorin të drejtat e tyre kushtetuese dhe natyrisht mund të padisin qeverinë Rama për dëmshpërblim. Lock Doëns në Shqipëri janë shkelje thelbësore të të drejtave të lirisë së qytetarëve shqiptarë. Pezullimi i përkohshëm i lirive kushtetuese duhet të jetë i mundur sipas kushtetutës dhe duhet të jetë proporcional. Asnjëra nga këto dy gjëra nuk ekziston në Shqipëri. As nuk mund të përjashtohet që anëtarët e qeverisë mund të jenë përgjegjës me pasuritë e tyre private, për aq sa mund të provohet se kanë vepruar me dashje. Por ka edhe një problem tjetër.

Çfarë do të thuash?

Si mundet që një avokat demokratik, i pavarur të jetë i pavarur në një shtet të padrejtë të Shqipërisë, ku një parti autokratike në pushtet, PS, ka zënë të gjitha zyrat e rëndësishme politike? Kushdo që e beson këtë, dhe duket se ambasadorët e SHBA-së gjithashtu besojnë se kjo mund të jetë e mundur, është naiv dhe nuk i ka parë ende sistemet autokratike nga brenda.

Ata duhet ta shpjegojnë këtë për ne

E shihni, taktika e Ramës dhe e shokëve të tij, më lejoni ta përshkruaj në këtë mënyrë, është një taktikë alarmi. Kjo strategji mund të shihet shumë mirë në të ashtuquajturën reformë ligjore. Aspektet individuale janë specifikuar dhe pjesërisht të justifikuara në këtë çështje. Por nëse shohim reformën ligjore në tërësinë e saj dhe shikojmë rezultatet, arrijmë në përfundimin: ajo ka dështuar. Jo, kriminelët u neutralizuan, gjë që mund të shihet shumë mirë te miku i mirë i Ramës, Ministri kriminel i Brendshëm Tahiri, por njerëzit u privuan nga të gjitha të drejtat civile. Partia në pushtet ka pushtuar pothuajse të gjitha zyrat e shtetit në vitet e fundit përmes zgjedhjeve të paligjshme dhe të manipuluara. Ndarja e pushteteve u shfuqizua 3 vjet më parë, dhe korrupsioni qeveritar dhe pastrimi i parave janë rritur ndjeshëm. Hetuesit që hetonin krimet e qeverisë u desh të iknin nga qeveria Rama në BE dhe kishin gjetur azil në Gjermani dhe Zvicër. Ambasadat në Shqipëri dhe komuniteti ndërkombëtar janë duke treguar vetëm pjesë të mozaikut të projekteve ose të reformave, të cilat ua transmetojnë qyteteve kryesore, kështu ky lajm i rremë arrin tek publiku. Disa nga kolegët, shembulli më i mirë është Ambasadori i BE Soreca, mezi i lënë pas dore marrëdhëniet shkakësore dhe për këtë arsye nuk mund të kuptojnë ndikimin e plotë, ata janë në një lak njohës të njohjes dhe flasin për rezultatet e planifikuara dhe jo për rezultatet aktuale. Soreca tha në një moment, në një bisedë me Deutsche Ëelle, se ai është një avokat dhe i njeh reformat dhe se atyre u duhet kohë. Deklarata të tilla në thelb tregojnë se ai është absolutisht i mbi-taksuar. Sigurisht që ai nuk e shoqëroi një reformë të tillë në Itali, do të kishte qenë në disfavor të Italisë.

Pse?

Epo, nëse një reformë e tillë ligjore shqiptare do të ishte kryer në Itali, Italia do të ishte një shtet i korruptuar një partiak sot, i cili ka shfuqizuar shtetin e së drejtës dhe ekonomia do të ishte shembur. Meqenëse ky nuk është rasti në Itali, kjo tregon se Z. Soreca gjithashtu është me sa duket në një lak njohës. Duket se ai me të vërtetë beson se reforma është një sukses, megjithëse realiteti dhe faktet na tregojnë se rezultati i reformës është një autokraci që nuk mbron njerëzit e saj, por i privon nga të gjitha të drejtat dhe i shfrytëzon ata. Ky problem i sytheve njohës është njohur në Evropë dhe ka çuar në faktin se fondet buxhetore duhet të jepen vetëm nëse kriteret e sundimit të ligjit janë përmbushur në rezultat dhe jo vetëm në letër, sepse kemi pasur përvoja të ngjashme në Poloni dhe Hungari. Edhe atje, pjesë të reformave ligjore janë të kuptueshme, por rezultatet janë të papranueshme. Për këtë arsye Shqipëria duhet të përmbushë 15 kritere plus kriteret e Kopenhagës, ndryshe nga Maqedonia e Veriut. Kjo është e njohur për qeverinë Rama që nga viti 2014/2019. Rama personalisht mohon që këto kritere ekzistojnë. Fatkeqësisht, ai duket se ka humbur plotësisht kontaktin me realitetin, gjë që është për të ardhur keq. Si rezultat, jo BE por administrata Rama është vetëm fajtore nëse bisedimet me BE nuk kanë filluar ende.

Vaksinimi po vjen më në fund?

Unë nuk dua të hyj në detaje për vaksinën ruse, rezultatet e studimeve nuk janë të kuptueshme, kontrollet dhe testet e cilësisë në Rusi nuk janë të besueshme, prodhuesi është ndër të tjerët një oligark rus. Vaksina gjithashtu nuk është e çertifikuar në SHBA ose në Evropë. Një çertifikim është gjithashtu vështirë të mendohet. Në këtë drejtim, përdorimi i kësaj vaksine aktualisht mund të dekurajohet vetëm. Edhe Putini nuk mund të vaksinohet me të. Qytetarët duhet të pendohen.

Pra, nuk ka vaksinim?

Po, është vaksinimi. Tre kompani farmaceutike kanë arritur të krijojnë një vaksinë Covid -19. Të gjithë ata kanë kaluar të tre fazat e rëndësishme të provës në një kohë rekord. Rezultatet përfundimtare nuk janë ende të disponueshme, por rezultatet e ndërmjetme tingëllojnë premtuese. Astra nga Britania e Madhe, Moderna nga SHBA dhe Biontech nga Gjermania. Vaksina Astra thuhet se është në dispozicion për 3-4 € për shiringë, por nuk duket se është një vaksinë aq e besueshme për momentin, ka pasur probleme gjatë fazave të provës. Premtuese është vaksina e ndërmarrjes amerikane Moderna, kompania ka parë shumë zhvillimin e Biontech, megjithëse grupi i provës ka qenë relativisht i vogël për këtë vaksinë dhe u zgjodhën vetëm kandidatët për provë në ShBA. Vaksina do të kushtojë rreth 37 €. Shpresat mbështeten veçanërisht te vaksina e zhvilluar nga kompania farmaceutike gjermane Biontech dhe partneri i saj amerikan Pfizer në Gjermani. Pothuajse 46,000 njerëz në të gjithë botën nga të gjitha grupet e rrezikut ishin të përfshirë. Një metodologji e besueshme dhe me rezultate të shkëlqyera. Shkencëtarët më të njohur në Gjermani janë përfshirë në këtë projekt. Të dy kompanitë punojnë në bazë të acideve botenukleike, një teknologji që nuk është testuar ende në praktikë. Gjermanët kanë zhvilluar tashmë shumë vaksina dhe përvojë ekstreme dhe kërkesa për cilësi, thjesht duan të kujtojnë zhvillimin gjerman të vaksinave kundër tuberkulozit, kolerës, difterisë, trypanosomës si dhe HIV, diabetikëve, antibiotikëve dhe ilaçeve të kancerit. Vaksinat përdoren ende sot, si dhe rreth 100 vjet më vonë. Pra, tashmë mund të na besoni ne gjermanëve. Çmimi është rreth 15,50 € për të dy shiringat.

A është vaksinimi mjeti i vetëm për të luftuar pandeminë?

Ne kemi shumë shpresa për Covid-19, jo vetëm për tre vaksinat e përmendura më lart, por edhe për terapitë me antitrupa. Sidoqoftë, duhet thënë gjithashtu se ne nuk kemi një agjent me të vërtetë të mirë antiviral kundër ndonjë virusi të frymëmarrjes. Kjo kërkon shumë më shumë kohë, kështu që ne jemi duke ndërmarrë hapa përsëritës.

Cila është arsyeja për këtë?

Nëse tani marr gripin si shembull: Ka ilaçe si Tamiflu, por problemi është që ato duhet të jepen shumë herët, në 72 orët e para pas shpërthimit të simptomave, në mënyrë që ato të bëhen aktive antivirale. Në një fazë të vonë, trajtimi bëhet shumë më i vështirë, pjesërisht sepse sistemi imunitar luan një rol po aq të rëndësishëm dhe mund të shkaktojë dëme në raste të rënda. Kjo mund të shihet edhe me Covid-19.

Kur mund të fillojë?

Në Britaninë e Madhe, vaksina e kompanisë me qendër në Mainz Biontech dhe kompanisë amerikane Pfizer Germany me sa duket do të miratohet që në javën e ardhshme. Në SHBA më 10 dhjetor dhe në BE në mes të dhjetorit. Vaksinimi do të fillojë menjëherë.

Si duhet të zhvillohet vaksinimi masiv?

Në Gjermani, në fazën e parë, qeveria gjermane do të blejë vaksinën, qeveritë e landeve janë përgjegjëse për shpërndarjen. Vaksina është falas për qytetarët gjermanë. Ka shumë shqiptarë që jetojnë në Gjermani, dhe natyrisht ata gjithashtu vaksinohen falas. Aktualisht po krijohen qendra të veçanta të vaksinimit, planifikimi për këtë ka qenë duke filluar që nga qershori i vitit 2020. Për shkak se dy kandidatët më premtues të vaksinave deri më tani (Moderna/Biontech) konsiderohen të jenë shumë të ndjeshëm dhe ruajtja e tyre është e komplikuar. Përveç kësaj, qendrat e vaksinimit të organizuara nga shteti janë mënyra më e mirë për të siguruar që vaksina në të vërtetë të arrijë grupet e synuara. Qëllimi është parandalimi i korrupsionit ose vjedhjes. Këto qendra vaksinimi do të jenë gati për përdorim në Gjermani nga mesi i dhjetorit. Franca, Spanja, Italia dhe Skandinavia gjithashtu do të jenë gati deri atëherë. Si rregull, një qendër do të themelohet për rrethin komunal, në qytete të mëdha do të ketë më shumë se një. Në qytetin e Berlinit, për shembull, gjashtë qendra të tilla do të ngrihen në të gjithë qytetin. Përveç qendrave spitalore, do të ketë gjithashtu ekipe lëvizëse të vaksinimit që do të vijnë në shtëpitë e pleqve dhe klinikat ose tek njerëzit që nuk mund të largohen nga shtëpitë e tyre, për shembull, për të vaksinuar njerëzit veçanërisht të prekshëm atje në vend. Do të përfshihen edhe mjekët rajonalë. Fëmijët nuk do të vaksinohen në fillim, pasi fëmijët nuk ishin të përfshirë në fazat e testimit të zhvillimit të vaksinës. Na duhet më shumë kohë për fazën e testimit me fëmijë, e cila ende po funksionon veçmas.

Kush do të vaksinohet i pari?

Komisioni i Përhershëm i Vaksinimit (një organ i pavarur i ekspertëve në Gjermani) ka bërë rekomandime se cilat grupe duhet të vaksinohen së pari. Përparësi u jepet njerëzve të moshuar, personave me kushte para-ekzistuese dhe punonjësve të kujdesit shëndetësor. Në radhë të dytë, imunizimi duhet t’u jepet personave që punojnë në zona të rëndësishme, d.m.th. gra policore, punëtore shpëtimi, punonjës në ajër, ujë, kanalizime, energji elektrike dhe sektorë të telekomunikacionit / IT, por edhe arsimtarëve dhe mësuesve. Më pas vijnë të tjerët dhe kolegët e tyre nga sketori publik.

Sa kohë do të duhet derisa të gjithë të vaksinohen?

Do të duhen disa muaj para se të ketë shiringa të mjaftueshme për të gjithë. Supozoj se do të kemi përfunduar vaksinimin deri në fund të Shkurtit. Por kjo varet jo pak nga sa shpejt mund të ndërtohen kapacitetet e prodhimit. Kërkesa është e lartë në të gjithë botën. BE dhe Gjermania në veçanti kanë siguruar rreth dy miliardë doza vaksinash kundër Covid-19, që do të thotë se rreth 700 milion njerëz mund të vaksinohen me stokun e BE. Për më tepër, 500,000 doza shtesë të Remdesivir janë porositur. Pra, mjafton. Është planifikuar gjithashtu, dhe ne kemi punuar intensivisht për këtë në javët e fundit, gjithashtu së bashku me opozitën e bashkuar nga Shqipëria, e cila është anëtare e Partisë Popullore Evropiane. Pra, kombi shqiptar duhet ta dijë që ne gjermanët dhe evropianët nuk do t’i lëmë vetëm. Por, struktura e vaksinimit është çështje e Shqipërisë dhe ky është problemi, qeveria Rama nuk bën asgjë në këtë sektor. Kolegu Prof. Dr. Shehu dhe Lulzim Basha, kishin bërë tashmë disa sugjerime dhe rekomandime, por asgjë nuk ndodh në Shqipëri. Gjermania gjithashtu ka nënshkruar një marrëveshje kombëtare me Biontech për 30 milion doza vaksinash, të cilat tani do t’i marrim në dhjetor. Fillimisht, personeli mjekësor do të vaksinohet në dhjetor, së bashku me njerëz të tjerë nga sektorë kritikë. Për vaksinat më të hulumtuara, duket se pacientët do të duhet të vaksinohen dy herë në intervale prej disa javësh.

A do të ketë një vaksinim të detyrueshëm në Gjermani?

Jo, askush nuk do të detyrohet të vaksinohet. Sidoqoftë, pandemia mund të luftohet me sukses pa vaksinim të detyrueshëm. Në mënyrë që të ndalohet përhapja e koronavirusit, një normë vaksinimi prej 55 deri në 65 përqind duhet të jetë e mjaftueshme.

A do t’u jepet më shumë liri njerëzve të vaksinuar?

Po, është e parashikueshme që personat e vaksinuar tashmë të përjetojnë përparësi në jetën e përditshme. Linja ajrore Qantas, për shembull, ka njoftuar se në të ardhmen e afërt vetëm personat me një çertifikatë vaksinimi do të lejohen në bord. Kompanitë e tjera ajrore do të bëjnë të njëjtën gjë. Australia dhe Finlanda po mendojnë të bëjnë të varur hyrjen në vend nga një çertifikatë vaksinimi. Është gjithashtu e mundur që një vaksinim të jetë një parakusht për të vizituar kinematë, stadiumet e futbollit, një restorant apo koncerte vitin e ardhshëm. Në respekt të sajë, vaksinimi është gjithashtu thelbësore për ekonominë. Nëse Shqipëria fillon vaksinimin e popullsisë në Gusht/Shtator 2021, është shumë vonë. Atëherë vendi do të jetë në një mbyllje totale, sepse vendet fqinje nuk do të lejojnë asnjë qytetar shqiptar të hyjë në ato vende, sepse nuk është i vaksinuar, ai mund të kontribuojë për përhapjen e virusit. Sidoqoftë, është ende e paqartë nëse qytetarët e vaksinuar do të përjashtohen nga masat e mundshme qeveritare siç janë kufizimi i kontaktit. Supozoj se do të jetë kështu.

A dyshoni se Sars-CoV-2 do të bëhet po aq në shtëpi me ne sa këto katër viruse të tjera korona?

Ajo do të bashkohet me viruset endemike të koronës. Aktualisht ekzistojnë katër koronavirusë, të cilët na japin dhjetë deri në 30 përqind të infeksioneve tona të ngjashme me gripin në vjeshtë dhe dimër. Sars-CoV-2 do të jetë i pesti.

A kanë pësuar një evolucion të ngjashëm katër viruset e tjerë të koronës dhe a ishin edhe ata më të rrezikshëm në të kaluarën?

Kjo është ajo që supozojmë. Virusi corona OC-43, për shembull, u transferua te njerëzit rreth 130 vjet më parë. Në atë kohë, gripi rus, i cili ndoshta filloi në Azinë Qendrore, ishte i shfrenuar. Në atë kohë, lopët gjithashtu u sëmurën dhe supozohet se virusi u përhap tek njerëzit nga këto kafshë. Gjithashtu në atë kohë njerëzit e moshuar u sëmurën rëndë. Në të gjithë botën rreth një milion njerëz vdiqën nga gripi rus.

Dhe kur do të bëhet jeta në BE përsëri normale?

Edhe nëse do të duhen të paktën 3-4 muaj, derisa të gjithë me të vërtetë vaksinimin të marrin dozat e tyre – jeta mund të normalizohet tashmë në Bashkimin Evropian më parë. Në qytetin e Berlinit (përafërsisht 3.8 milion banorë), për shembull, supozohet se midis 20,000 dhe 25,000 njerëz mund të vaksinohen në ditë në gjashtë qendrat e vaksinimit. Deri në Mars/Prill, grupet e rrezikut veçanërisht të ndjeshëm dhe personeli infermieror dhe mjekësor duhet të vaksinohen. Nëse fëmijët, adoleshentët dhe të shëndetshmit 20-50 vjeç nuk janë vaksinuar deri atëherë, pandemia ka të ngjarë të humbasë tmerrin e saj. Për shumicën e tyre, sëmundja ka një rrjedhë të lehtë. Përveç kësaj, në rastin e kurseve të rënda, duhet të ketë gjithashtu progres të konsiderueshëm në ilaçe dhe terapi. Sapo shumë gjëra mund të ndodhin përsëri jashtë – të kombinuara me disa rregulla të thjeshta të higjienës dhe distancës – jeta duhet të kthehet në normalitet. Muajt ​​e dimrit, megjithatë, mbeten të vështira. Aq më shumë arsye për të këmbëngulur.

Dhe në Shqipëri?

Epo, aktualisht nuk ka kontroll serioz pandemik në Shqipëri, njerëzit po vdesin, mjekët po infektohen, ka mungesë materialesh, administrata qeveritare e partisë në pushtet është shumë e korruptuar, nuk mund të pritet shumë. Në Evropë ne gjithashtu gjithnjë e më shumë po pyesim veten se ku kanë shkuar të gjitha paratë e ndihmës së BE në muajt e fundit. Me fjalë të tjera, ato janë regjistruar në buxhetin kombëtar e cila është problematike, dhe më pas çfarë? Epo, ne gjithashtu kemi përshtypjen se administrata po pret Ramën dhe mendon se bashkësia ndërkombëtare po ndihmon me gjithçka dhe gjithashtu po i siguron qeverisë para për këtë pasivitet. Z. Sorreca më pas mund të tregojë përsëri fotografi të dorëzimit të çekut në Tëitter. Sidoqoftë, situata është ndryshe tani sesa në kohërat e tjera të krizës. Kriza prek jo vetëm Shqipërinë, por të gjithë botën, kështu që shtetet kombëtare së pari do të mendojnë për njerëzit e tyre. Ka aleanca, përfshirë Aleancën Covax, por ato kanë të bëjnë vetëm me prokurimin e përbashkët të vaksinave, zbatimi i vaksinimit duhet të bëhet nga secili shtet më vete

Në Shqipëri, vetëvrasjet duket se po rriten për shkak të Coronas, çfarë mendoni?

Frika nga virusi, vetmia në bllokimin e pajustifikuar total, i cili, siç e dinë shqiptarët, nuk ka sjellë asgjë, vetmia në karantinë, në shtetrrethim, vdekja e të dashurve, i sjell shumë në buzë të asaj që njeriu mund të durojë. E shihni, kjo është arsyeja pse ne në Gjermani nuk kemi realizuar një bllokim total, nga njëra anë kjo është marrëzi epidemiologjike dhe nga ana tjetër dëmi kolateral në ekonomi dhe shëndetin mendor është aq i madh sa që efekti negativ tejkalon efektin pozitiv në një masë shumë e konsiderueshme. Psikiatrit dhe psikologët ndërkombëtarë nxisin që pasojat psikologjike të pandemisë gjithashtu duhet të mbahen mend. Në fakt, një studim i madh i kryer nga Universiteti i Mançesterit ka treguar se është kështu. Shkalla e ankthit, depresionit dhe rraskapitjes është rritur ndjeshëm në Gjermani dhe ndërkombëtarisht. Në Shqipëri, njerëzit e shikojnë se qeveria e Ramës nuk është duke e luftuar në mënyrë të sukseshme pandeminë si ekonomikisht ashtu edhe me mjekësinë, kjo tregon se varfëria është rritur, të pasurit po ikin në Turqi për trajtim, kompanitë po mbyllen, papunësia, e ardhmaje zymtë po thellohet. Si rrjedhojë korrupsioni the trajtimi kushton, dhe kjo i çon shumë shqiptar drejt vetëvrasjes, shumë persona nuk mund t’i mbrojnë dot familjet e tyre, e cila krijon një dëshpërim të thellë. Në Evropë, veçanërisht në Gjermani, psikoterapia i përket një shërbimi që paguhet 100% nga sigurimi shëndetësor shtetëror. Në këtë drejtim ka mjaft specialistë. Sidomos në pranverën e vitit 2020 kishte një frekuencë të lartë të këtyre klinikave të veçanta ambulatore, me shumë sukses. Pavarësisht krizës së koronës, nuk kishte ndonjë rritje të konsiderueshme të vetëvrasjeve në Gjermani. Kjo ishte për shkak të sistemit shëndetësor dhe qeverisë sonë patriotike, e cila gjithashtu mbrojti me forcë kompanitë, ekonominë. Një shfaqje e paparë e forcës nga BE dhe Berlini e ka shpëtuar Evropën nga një katastrofë unike. Një çështje që opozita, partia jonë simotër, PD, unë dëgjoj, po vë gjithashtu në axhendën e saj, sigurimin shëndetësor bazuar në modelin gjerman dhe programet shumë thelbësore ekonomike. Kjo është mënyra e duhur. Mbrojtja e shëndetit dhe zhvillimi ekonomik janë thelbësore për të ardhmen e njerëzve, por edhe për funksionimin e ekonomisë, është e rëndësishme që njerëzit të jenë të shëndetshëm, të mos vdesin shumë shpejt dhe të mos bëjnë vetëvrasje.

Çfarë duhet të bëhet?

Një pyetje e mirë. Në thelb, opozita e bashkuar në Shqipëri ka komunikuar që nga marsi, vazhdimisht, propozime serioze dhe kompetente për të luftuar epidemitë, të cilat janë të koordinuara me ne. Sidoqoftë, qeveria po bën shumë pak. Fatkeqësisht në Shqipëri dhia është bërë kopshtare. Një qeveri e vërtetë patriotike në Shqipëri nuk do ta lejonte këtë gjendje pune, qoftë shëndetësore apo ekonomike, në Shqipëri. Një patriot e do popullin e tij, kombin e tij. Qeveria aktuale në Shqipëri nuk duket se e di fjalën patriotizëm dhe respekt për sovranin, e shihni, shteti shqiptar ka nevojë për çdo lek për të optimizuar mbrojtjen e popullsisë.

Por kjo është ajo që bën qeveria Rama

Jo, për 11 muaj nuk ka pasur kontroll efektiv pandemik. Të mos pritet ndryshe, kur keni një të ashtuquajtur artist si kryeministër dhe një ekzekutiv të korruptuar, të dominuar nga partia në pushtet. Ministria e Shëndetësisë në Tiranë, vetëm një shembull, ka organizuar një tender me vlerë 5 milion euro; vlera aktuale është 1.5 milion euro. Disa kompani kanë paraqitur oferta serioze nën 2 milion. Sidoqoftë, midis 12 ofertuesve, kompania me ofertën më të lartë iu dha kontrata. Me sa duket qeveria Rama mendoi se Krishtlindja po vinte së shpejti, nuk ka asnjë shpjegim tjetër për këtë vendim të dhënies së çmimit. Ka një mungesë respekti dhe dashurie për njerëzit në këtë qeveri.

Dhe opozita?

Opozita tashmë me të drejtë ka kërkuar. Ata kanë nevojë për koncepte strategjike të kontrollit të decentralizuar të epidemisë dhe kanë nevojë për infrastruktura funksionale në rajone. Në fakt, ata kanë nevojë për një qeveri eksperte që mund të sigurojë mbrojtjen e popullsisë. Detyra e tyre do të ishte krijimi i qendrave rajonale të vaksinimit, trajnimi i personelit dhe prokurimi i shiringave, tamponëve dhe produkteve të higjienës. Për më tepër, transporti i vaksinave brenda vendit duhet të sigurohet dhe qendrat e vaksinimit duhet të mbrohen nga forcat speciale të ushtrisë. Për më tepër, nevojitet një politikë efikase ekonomike dhe financiare. Socialistët, si partia në pushtet PS, nuk kanë kuptuar kurrë asgjë në lidhje me ekonominë. Jo pa arsye u shemb i gjithë blloku Lindor në 1989. absshtë absurde ajo që qeveria Rama po komunikon javët e fundit, qeveria pret një rritje ekonomike prej 5.5% në Shqipëri për vitin 2021. Nga duhet të vijë kjo? As Gjermania nuk do të arrijë shifra të tilla. Nevojiten strategji serioze në ekonomi për ta çuar përsëri ekonominë shqiptare

Pse i gjithë mendimi i Ramës përqendrohet në rolin e Lulzim Bashës në UNMIK?

Ne vetë ishim në Kosovë në 1999 nga Forcat e Armatosura Gjermane, si pjesë e KFOR, dhe ndërtuam një mburojë mbrojtëse për shqiptarët. Rama dhe propaganduesit e tij nuk duhet të flasin për çështje që nuk i kuptojnë. Përkundrazi, Rama bashkëpunoi dhe negocioi dhe nënshkroi një marrëveshje me ish-ministrin e propagandës së Sllobodan Millosheviçit, Vuçiç 2018 dhe 2019, pa përfshirë Kosovën. Kjo në vetvete është tradhti ndaj kombit shqiptar. Por, vitin e kaluar pati një rritje. Sovraniteti për të negociuar me BE-në iu dorëzua Vucic, Rama hoqi dorë nga një pjesë e sovranitetit të popullit shqiptar de fcto, ai është në varësi të autokratit të Beogradit. Tapat e shampanjës duhet të kenë dalë në Beograd në vjeshtën e vitit 2019, saktësisht 10 vjet pas përpjekjes për gjenocid të popullit shqiptar në Ballkan, kombi shqiptar është vendosur nën kuratën e Serbisë.

Ajo që Ram dhe shokët e tij po përpiqen të bëjnë tani është të largojnë vëmendjen nga kjo tradhti përmes një fushate dezinformimi.

Si homolog civil i KFOR-it, Administrata e Përkohshme e Kombeve të Bashkuara u zbatua dhe KTC. Megjithëse forcat policore ndërkombëtare dhe kombëtare ishin drejtpërdrejt nën UNMIK, ato nuk ishin integruar në strukturën e ministrisë. Në vitin 1999 më duhej të shihja me sytë e mi shkatërrimin e përhapur të një numri të madh të qyteteve dhe fshatrave në Kosovë, dëmtimin e infrastrukturës, numrin e lartë të refugjatëve shqiptarë, të grave të reja dhe të moshuara të dhunuara shqiptare, ndarjen e brendshme të popullsia përgjatë vijave etnike të ndarjes, dhe shpërbërja shoqëruese e rendit shtetëror dhe administrata lokale që ekzistonte deri në shpërthimin e luftimeve. Drejtori i atëhershëm i drejtësisë në UNMIK, John Clint Ëilliamson, një figurë e respektuar ndërkombëtarisht shumë që kishte përgatitur akuzën e kriminelit të luftës Slobodan Millosheviç dhe zyrtarëve të tjerë serbë, ka mohuar pavërtetësinë e pretendimeve nga organizata Rama se Lulzim Basha ishte i përfshirë në hetim të pretendimeve të trafikimit të organeve dhe akuzave të tjera. Kjo gjithashtu korrespondon me dosjet e shërbimeve të inteligjencës. Shqipëria duhet të përqendrohet në tradhtinë e lartë të organizatës Rama dhe të mos bjerë në fushatën dezinformuese të propaganduesve Rama dhe Vuçiç.

Holland i tha jo kësaj here edhe Shqipërisë. Pse?

Nuk do të ketë miratim nga Këshilli i Evropës dhe Parlamenti i BE për të filluar bisedimet me BE, sepse asnjë nga 15 kriteret e pranimit dhe kriteret e Kopenhagenit nuk janë përmbushur. Ligji zgjedhor gjithashtu nuk përputhet me marrëveshjen e 4 qershorit 2020. Prandaj ekziston një përshtypje në rritje që organizata Rama po përpiqet të bllokojë fillimin e bisedimeve me BE. Prandaj është koha që sovrani shqiptar, populli, të zgjedhë në mënyrë demokratike një qeveri të re dhe ta heq këtë qeveri anti-demokratike nga detyra. Sipas mendimit tonë, PD, opozita e bashkuar, është e vetmja biletë e mbetur për në BE që Shqipëria ka në dispozicion, partitë e njohura Evropiane janë në krah të opozitës.