Kina ka hapur ‘thesin’ e investimeve në vendet e Ballkanit ndërsa përgatitet për një samit me 16 vende të BE dhe anëtarët aspirues, duke ‘frikësuar’ Brukselin dhe kryeqytetet me ndikim kombëtar, nga një përpjekje për të ndarë bllokun. Grumbullimi i grupit “16 + 1” në Sofje këtë javë, pak para samitit të BE me Kinën këtë muaj, do të jetë një shenjë e re e ambicieve të Pekinit në rajon, në një kohë kur është rritur tensioni në marrëdhëniet e Evropës me Uashingtonin dhe Moskën. Një diplomat i BE-së tha se reagimi i Pekinit ndaj shqetësimeve të bllokut se formati 16 + 1 “thith burime nga marrëdhënia BE-Kinë” ka pasur për qëllim që të sjellë samitin vjetor përpara me 7 muaj, pas zhvillimit të të fundit në Budapest.

“Reagimi kinez ishte të shtypte butonin për përshpejtim – një reagim shumë tipik,”- tha diplomati, raporton sot FT.

Investimet kineze në 16 vendet evropiane tregojnë një fokus të fortë ndaj shteteve të Ballkanit që duan të bashkohen me BE, sipas një analize nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), një think-tank në Uashington. Rreth 4.9 miliardë dollarë marrëveshje, ose më shumë se gjysma e 9.4 miliardë dollarëve me 16 + 1 në 2016 dhe 2017, u përqendruan në pesë anëtarët e tjerë të BE-së – Shqipëri, Bosnje dhe Herzegovinë, Maqedoni, Mal të Zi dhe Serbi, sipas këtyre të dhënave.

Serbia dhe Mali i Zi janë në bisedime për t’u bashkuar me BE, ndërsa Shqipëria dhe Maqedonia javën e kaluar morën përgjigje nga blloku për të filluar negociatat e pranimit vitin e ardhshëm. Analistët thanë se ekonomitë më të vogla dhe më të dobëta në grup kishin tërhequr më shumë investime nën Iniciativën e Brezit Rrugor të Kinës, sepse arritja e marrëveshjeve me anëtarët jashtë BE-së e bëri më të lehtë për Pekinin që të nënshkruajë ‘pazaret’ më të mëdha. Iniciativa ishte e tillë “që ka ndikimin më të madh në ekonomitë më të vogla dhe më të rrezikuara, të cilat nuk kanë alternativa të shumta për financimin e infrastrukturës”, tha Jonathan Hillman, drejtor i projektit Reconnecting Asia në CSIS. “Kur oferta e Kinës është e vetmja në tavolinë, në rastin konkret Kina ka shumë më shumë liri veprimi për të arritur marrëveshje që kërkojnë përdorimin e kompanive, punëtorëve dhe kështu me radhë”.

Në veçanti, rregullat e BE-së theksojnë se kontratat e infrastrukturës duhet të hapen me tender konkurrues, ndërsa bankat zhvillimore shtetërore e Kinës, Kina Development Bank dhe Banka Export-Import e Kinës, lidhin kreditimin e tyre ndaj kontraktorëve kinezë që fitojnë punën. Investimet nga kompanitë kineze shpesh kanë ndihmuar në rritjen e mbështetjes publike për politikanët dhe partitë pro-ruse në Evropën Lindore, ku investimet kineze nuk mbajnë stigmën politike që investimet e mbështetura nga Moska do të kishin, shkruan më tej FT.

Në Ballkan, shumë marrëveshje kineze janë të përqendruara në sektorin e infrastrukturës, duke përfshirë hekurudhat, që shtetet pritëse mendojnë se vendet e Evropës Perëndimore kanë hezituar të financojnë. Infrastruktura, pasi të përfundojë, do të lejonte që mallrat të rrjedhin nga porti grek i Pireut në brendësi të Evropës Juglindore, në një strategji të zhvilluar, që kur kompania kineze e transportit Cosco investoi në port pas krizës së eurozonës. Premtimi i këtyre investimeve ka bërë që disa shtete qendrore dhe evropiane të mbështesin përparësitë diplomatike kineze. Por ka pasur tensione midis Kinës dhe vendeve të tjera 16 + 1 mbi cilësinë e disa projekteve të mbështetura nga Pekini dhe dështimin e disa të tjerëve që të materializohen.

“Ka një zgjim të ngadalshëm në disa prej tyre, vendet që kanë të bëjnë me investimet e premtuara, deri tani mjaft iluzionare, por ende nuk ka arritur një pjesë të madhe të nisin realisht “, tha Ivana Karaskova, një studiuese në Asociacionin për Çështje Ndërkombëtare (AMO), një think-tank në Pragë.

16 + 1 vende të tjera nuk ndihen komod me ‘frikën’ që kanë nga përpjekjet e Pekinit për të shkelur rregullat e BE-së, në fusha të tilla si tregu i vetëm.

“Disa prej 16 + 1 vendeve duket se po krijojnë pak frustrime lidhur me formatin, veçanërisht disa nga ato të mëdha të BE-së, si Polonia”,- tha Agatha Kratz, këshilltare në Grupin Rhodium, një kompani kërkimore. “Në të vërtetë, këto shtete kanë përjetuar investime dhe rritje të konsiderueshme me Kinën që nga viti 2012 dhe janë kufizuar nga rregullat e BE-së për të marrë financim kinez për infrastrukturën”. /Monitor/