Nga Faysal Itani
New York Times
Puna ime e parë e verës ishte në portin e Bejrutit. Ishte fundi i viteve '90 dhe unë isha thjesht një adoleshent. Kam kaluar muaj të guximshëm duke hyrë në të dhënat e transportit, si pjesë e një programi të ri ambicioz për të transferuar të dhënat nga analoge në dixhitale. Ishte një punw aq e rwndomtw sa mund të pritej nga një e tillë në gjirizet e burokracisë së Lindjes së Mesme. Por, megjithë monotinë, kishte optimizëm.
Porti ishte një infrastrukturë kritike në një ekonomi që përtërinte pas 15 vitesh luftë civile. Ngritja e të dhënave dixhitale është pjesë e së ardhmes - dhe një përpjekje e nevojshme për të rritur rendin dhe transparencën një sektor publik që kerkon rikuperim. Ky ishte, në fund të fundit, i njëjti port që ishte bërë i papërdorshëm gjatë luftës civile nga anije të mbytura dhe mjete të pashpërthyera, përveç një zone të kontrolluar nga një militant.
Libani që doli nga ajo rrënoja është zhdukur, gradualisht i mbytur nga një klasë cinike politike. Dje, mbaroi. Porti i Beirut u hodh në erë në një shpërthim që vrau të paktën 100 njerëz , plagosi më shumë se 4,000 dhe shkatërroi blloqe të qytetit. Libani tani përballet me një lloj katastrofe të re për të cilën dekada lufte dhe jostabiliteti politik rezultuan të ishin përgatitje e dobët.

Nga të gjitha paraqitjet, katastrofa portuale nuk përfshinte të dyshuarit e zakonshëm - Hezbollah, Izrael, terrorizëm, xhihadist ose qeverinë e Sirisë fqinje. E vërteta duket të jetë edhe më e shurdhër dhe më shqetësuese: Dekada të kalbjes në çdo nivel të institucioneve të Libanit shkatërruan portin e Bejrutit, pjesën më të madhe të qytetit dhe shumë njerëz. Është pikërisht banaliteti pas shpërthimit që përbën dënimin e posaçëm dhe poshtërimin ndaj Libanit.

Deri më tani, zyrtarët libanezë janë në marrëveshje për atë që ndodhi, megjithëse ka të ngjarë që të dalin më shumë se një llogari "zyrtare" nga ajo që ndodhi. Mbi të gjitha, ky është Libani, një vend thellësisht i ndarë nga politika, feja dhe historia. Por ja çfarë e dimë tani, sipas raportimit nga media të besueshme libaneze: Rreth 2.750 tonë nitrat amoniumi të shkarkuar nga një anije me aftësi të kufizuara në vitin 2014 ishin ruajtur në një depo porti. Pastaj dje, një aksident saldimi ndezi fishekzjarret aty pranë - gjë që bëri që nitrati i amonit të shpërthejë.

Portet janë pasuri të paluajtshme kryesore për fraksionet politike, kriminale dhe milicia. Agjensi të shumta të sigurisë me nivele të ndryshme të kompetencës (dhe besnikëri të ndryshme politike) kontrollojnë aspekte të ndryshme të operacioneve të tyre. Rekrutimi në burokraci civile diktohet nga kuotat politike ose sektare. Ekziston një kulturë gjithëpërfshirëse e pakujdesisë, korrupsionit endemikë të zhvendosjes së fajit për burokracinë libaneze, e mbikëqyrur nga një klasë politike e paaftë dhe e shquar për përçmimin e saj për të mirën publike.

Është e paqartë se çfarë kombinimi i këtyre elementeve e la të presë një bombë në një depo për gati gjashtë vjet, zhvendosi fishekzjarrët pranë saj dhe lejoi që praktikat e papërgjegjshme të punës të kryheshin aty pranë. Por katastrofa, edhe pse jashtëzakonisht e rëndë, është rezultat i allishverisheve të zakonshme në Liban. Vendi është i njohur me shpërthimet, dhe është po aq i njohur me katastrofat e shkaktuara nga dështimet e shërbimeve publike: një krizë mbeturinash që daton nga viti 2015, një katastrofë mjedisore në vitin 2019 dhe ndërprerjet e energjisë elektrike këtë vit që zgjasin deri në 20 orë në ditë.

Pasojat e shpërthimit të djeshëm do të jenë edhe më serioze sesa viktimat e menjëhershme dhe dëmtimet e pronës. Hambari kryesor i grurit, i cili mban rreth 85 përqind të drithërave të vendit, u shkatërrua. Edhe më shumë, porti nuk do të jetë më në gjendje të marrë mallra. Libani importon 80 përqind të asaj që konsumon, përfshirë 90 përqind të grurit të tij, i cili përdoret për të bërë bukën që është elementi kryesor i dietave të shumicës së njerëzve. Rreth 60 përqind e atyre importeve vijnë përmes portit të Bejrutit.
Koha nuk mund të jetë më e keqe. Një krizë ekonomike ka shkatërruar Libanin për disa muaj. Monedha e vendit është shembur, një problem që është vetë rezultat i viteve të keqmenaxhimit dhe korrupsionit. Qindra mijëra njerëz nuk mund të blejnë më karburant, ushqim dhe ilaç. Ndërsa Libanezët kanë parë që kursimet e tyre janë zhdukur dhe fuqia e tyre blerëse zhduket, një fjalor i ri u shfaq midis miqve dhe familjes time optimiste libaneze. Për të përshkruar vendin, ata filluan të përdorin fjalë si "të dënuar" dhe "të pashpresë".

Dhe kriza e koronavirusit ka bërë presion më të madh në sektorin e shëndetësisë. Pas shpërthimit, stafi i spitalit raportohet se po trajtonte lëndimet në rrugë dhe parkingje. Shpërthimi mund ta vendosë Libanin në rrugën drejt një katastrofe ushqimore dhe shëndetësore që nuk shihet në më të keqen e luftërave të saj.
Klasa politike e Libanit duhet të ruhet në javët në vijim: Shoku do të kthehet në mënyrë të pashmangshme në zemërim. Por kam frikë se zakonet e vjetra vdesin shumë. Këta politikanë janë praktikuar mirë në zhvendosjen e fajit. Nuk pres shumë - nëse ka ndonjë - dorëheqje të nivelit të lartë ose pranime të përgjegjësisë.
A do të ketë një revolucion? Një kryengritje zemërimi? Çdo impuls revolucionar duhet të konkurrojë me përkatësinë fisnore, sektare dhe ideologjike. Për këtë çështje, ashtu veproni edhe faktet: Edhe nëse paraqitet një version i vetëm zyrtar i incidentit në port (dhe madje edhe nëse është i vërtetë), disa nuk do ta besojnë atë. Paradoksalisht, mosbesimi ynë ndaj politikanëve tanë e bën më të vështirë bashkimin kundër tyre.

Këto janë pengesa të vërteta. Megjithatë, asnjëherë nuk ka pasur më shumë urgjencë për reformë dhe përgjegjësi, përtej skemave të mundshme të zyrtarëve të mesëm.Është e vështirë të imagjinohet një lëvizje e tillë e bashkuar dhe e qëndrueshme kombëtare sepse nuk është materializuar kurrë. Por uria dhe një kolaps në kujdesin shëndetësor mund ta ndryshojnë atë.
Libanit - dhe Libanezit - do të kenë nevojë për një fluks të shpejtë të ndihmës së jashtme për të parandaluar një mungesë kritike të ushqimit dhe katastrofë të shëndetit publik. Duket se po vjen, nga vendet në të gjithë Lindjen e Mesme dhe në mbarë botën.
Ndërsa shikoja videot e Bejrutit të përfshira në tym dhe u kontrollova me miqtë dhe familjen time, e gjeta veten duke menduar për herë të parë në një kohë të asaj vere, kur punoja në port. Projekti i dixhitalizimit u përfundua, por partitë që nuk e pëlqyen transparencën që ajo solli, gjetën mënyra për të punuar rreth tij. Sot, është e parëndësishme, natyrisht. Porti është shkatërruar. Sa për libanezët, ata do të konsumohen shumë më tepër nga mbijetesa sesa nga përparimi.