Një nga lajmet e diskursit publik të këtyre ditëve ishte edhe vdekja e vejushës së Diktatorit, “zonjës së zezë”, Nexhmije Hoxhës.

Megjithëse Shqipëria është e zhytur në një kaos total, që pas atij të rënies së firmave piramidale dhe revanshit stalinist të 1997-ës, ku sfidat dhe çështjet fondamentale janë varfëria ekonomike që po thellohet, kapja e shtetit nga krimi i organizuar, asgjesimi i demokracisë (dhe ashtu hibride siç ishte), kontrolli i politikës vendimarrëse prej botës së krimit, rënia dramatike e sigurisë së qytetarëve dhe kontrolli i qyteteve dhe fshatrave nga krimi ordiner i hajdutëve dhe grabitësve, vrasjet dhe rrëmbimet mafioze, korrupsioni skandaloz i vjedhjeve masive prej pushtetarëve të të gjitha niveleve të parave të shqiptarëve, qytetarëve më të varfër në Evropë, shkatërrimi i resurseve ekonomike të vendit në interes të xhepit personal të oligarkëve të korruptuar, degradimit total të arsimimit, helmimi i ambientit, betonizimi dhe shkatërrimi i territorit, tradhtia e lartë kombëtare, asgjesimi total i drejtësisë, largimi masiv i pashpresë i shqiptarëve, etj.,-  përsëri vdekja e zonjës së zezë mori hapësirë të madhe diskutimi.

Kjo ishte e pritshme dhe normale në kuptimin e hapësirës së diskutimit që do të merrte.

Së pari, për vetë dimensionin makabër të krimeve monstruoze të kryera nga regjimi diktatorial mbi shqiptarët për gati 50 vite, ku vejusha e diktatorit ishte një prej autorëve kryesore, që nga pushkatimet, burgosjet, interrnimet, izolimin e popullit, varfërinë ekstreme, konfiskimin e pronave, shtëpive, pasurive, hedhjen ne erë të kishave e xhamive, deri tek makabritete të padëgjuara në diktaturat e tjera, thithjen e gjakut të foshnjave të porsalindura, sipas raportimit në media për transfuzionin e gjakut të diktatorit.

Së dyti, sepse modeli dhe morali i saj ishin në korelacion të plotë me të gjitha ato sfida të përmendura më lart si produkte të rilindsave të bllokut stalinist.

Në këtë diskurs, u prezantuan tre reagime.

I pari, që nuk meriton asnjë kushtim, ai i nostalgjikëve të mbetur të diktaturës që në fakt kanë qenë mjetet dhe veglat zbatuese të krimeve. Ata vijuan të glorifikonin “shërbimet ndaj popullit, atdheut dhe komunizmit prej vejushës dhe modelit të saj.

I dyti, me të cilin nuk pajtohem dhe duhet denoncuar si kriptonostalgjik, me qëndrimin se “vejusha e zezë iku pa u “penduar” për krimet e bëra”!!!

Po si mund të pendohet një kriminele e atyre përmasave, kur çdo krim e kishte të planifikuar politikisht, të llogaritur në përfitim, të paracaktuar në protokoll, të shijuar në koshiencë?! Si mundet të pendohet një kriminele e cila ishte pjesë e ekzekutimeve të elitës së vendit me akuzat false për bashkëpunim me fashizmin kur vetë e nisi karrierën politike si një anëtare e partisë fashiste e mandej kapërceu tek simotra e fashistes, Partia Komuniste?!

Qëndrimi i tretë, me të cilin pajtohem plotësisht e që duhet mbajtur deri në fund, kryesisht e prezantuar nga më të persekutuarit e diktaturës, ish-të përndjekurit politik, se zonja e zezë u largua përfundimisht pa dhënë llogari para ligjit për krimet e kryera.

Përveçse ky fakt është një dështim për të gjithë shoqërinë tonë, ky duhet të jetë një mësim i hidhur me atë që përbën korelacionin e krimeve të saja me ato që shënuam më lart si krimet e rilindsve në shekullin e 21-të.

Historia që pranohet nga të gjithë si mësuesi më i mirë dhe prova më kokëforte, na tregoi edhe këtë herë se kur krimet nuk ndëshkohen, kur kriminelët mbartës të tyre nuk mbahen përgjegjës, kur modelet dhe monstrat e së keqes nuk shkatërrohen, e keqja, e liga, shkatërrimi, degradimi rilind përsëri.

Kjo ishte fabula më domethënëse e fundit mortor të vejushës së zezë.