Çfarë është ‘Truth Commission’ që paralajmëroi Berisha dhe rastet kur krijohet

Premte, 30 August 2024 21:38
 

Lideri i opozitës në një dalje për mediat, ku denoncoi implikimin e drejtpërdrejtë të Taulant Ballës në aferën e njohur “Toyota Yaris” dhe lidhjet e tij me kriminelët të rrezikshëm, të cilin e quajti edhe mbrojtësin politik të tyrë së bashku me prokurorë e gjyqtarë.

Berisha tha se dosja e “Toyota Yaris” u përgjysmua me bekimin e Altin Dumanit dhe Irena Gjokës, të cilët i cilësoi si mercenarë. 

Lideri i opozitës paralajmëroi së ka të dhëna të tjera që faktojnë kapjen e shtetit dhe drejtësisë kokë e këmbë nga krimi, gjë për të cilën paralajmëroi edhe ngritjen e “Truth commission” nga Partia Demokratike.

Po çfarë është “truth commission” dhe kur ngrihet një komision i tillë?

Komisioni i të vërtetave “Truth commission” është një organ ose forum që ngrihet pas rasteve të diktaturave apo gabimeve shumë të rënda me pasoja për qytetarët, por që janë mbajtur të fshehura nga shteti, regjimi nën të cilin këto të vërteta janë mbajtuar të fshehta ose janë tentuar të zhduken.

Komisionet e së Vërtetës dhe Pajtimit ngrihet, pra, si një përgjigje e përbashkët ndaj shkeljeve të përhapura të të drejtave të njeriut nga organet shtetërore të ekzekutivit ose drejtësisë, ose të dyjave bashkë. Ky komision është qeveritar ose i pavarur dhe heton dhe shkeljet e regjistruara, potencialisht, me synimin për të mundësuar ndjekjen penale të cilitdo që ka kryer shkelje duke mbajtuar detyra publike në ekzekutiv ose sistemin e drejtësisë.

Megjithëse dokumentimi i çdo shkeljeje të vetme mund të mos jetë i mundur, krijimi i modeleve, praktikave dhe zinxhirëve komandues është thelbësor për identifikimin e natyrës së qëllimshme dhe sistematike të abuzimeve të tilla.

Komisionet e së vërtetës dhe pajtimit, ndoshta më shumë se çdo funksion tjetër, shërbejnë për t'iu përgjigjur shumë pyetjeve pa përgjigje të krijuara gjatë ekzistencës së një regjimi.

Komisionet e para të së vërtetës filluan në fund të viteve 1970 në Amerikën Latine si misione faktmbledhëse për të zbuluar të vërtetat rreth regjimeve autokratike, diktaturave dhe juntave ushtarake; Komisioni Kombëtar i Argjentinës i vitit 1983 për të Zhdukurit konsiderohet komisioni i pare i këtij lloji.

Megjithëse ato nuk janë një ilaç për të gjitha, komisionet e së vërtetës historikisht i kanë ndihmuar shoqëritë të trajtojnë traumat dhe abuzimet kolektive. Sipas Qendrës Ndërkombëtare për Drejtësi Tranzicionale , një grup ndërkombëtar për të drejtat e njeriut, tiparet e përbashkëta të komisioneve të tilla përfshijnë "njohjen e dinjitetit të individëve, korrigjimin dhe njohjen e shkeljeve dhe synimin për t'i parandaluar ato të përsëriten".

Qëllimi i këtij komisioni është të krijohet një forum i sigurt për të transmetuar ankesat dhe për të hyrë në të dhënat publike, si një formë e katarsisit kolektiv dhe, në fund të fundit, e llogaridhënies.

Afrika e Jugut është vendi që mbahet më shpesh si shembull i një komisioni të suksesshëm të së vërtetës dhe pajtimit.

Desmond Tutu dhe Nelson Mandela, dy figura që kishin peshë si brenda dhe jashtë vendit, kryesuan procesin shtatëvjeçar. Gjatë asaj kohe, komisioni - i përbërë nga 17 aktivistë dhe figura politike të profilit të lartë, i mbështetur nga 300 anëtarë të stafit - mblodhi 21,000 dëshmi viktimash, nga të cilat 2,000 u transmetuan publikisht. Për shumë afrikano-jugorë të bardhë, ishte hera e parë që kishin dëgjuar, me kaq hollësi, dëmin fizik dhe psikologjik që afrikano-jugorët e zinj kishin duruar gjatë aparteidit. Pasi komisioni përfundoi punën e tij, ai përgatiti një raport , siç është zakon, me rekomandime që përfshinin dëmshpërblimet, reformimin e sektorëve politik dhe social dhe, në disa raste, ndjekjen penale të autorëve.

Login to post comments

Lajmet e fundit

‘Ajo që ndodhi të enjten, puç parlamentar’, Vokshi: Vutë grupin parlamentar mbi Gjykatën Kushtetuese

Politikë

‘Ajo që ndodhi të enjten, puç parlamentar’, Vokshi: Vutë grupin parlamentar mbi Gjykatën Kushtetuese

  Deputetja e Partisë Demokratike Albana Vokshi, ka deklaruar se me vendimin e marrë të enjten në Kuvend për mos dërgimin në Gjykatën Kushtetuese të mandatit të Olta Xhaçkës, ka rënë...

Kalaja kallëzon në prokurori Ballën: SPAK t'i sekuestrojë telefonin dhe...

Politikë

Kalaja kallëzon në prokurori Ballën: SPAK t'i sekuestrojë telefonin dhe...

    Anëtarja e Komisionit të Apelimit në PD, Adriana Kalaja ka bërë një kallëzim penal për Taulant Ballën dhe individë të tjerë, të cilët sipas Kalasë kanë kryer shkelje nga më të rëndat...

Aksident në Santorini, humb jetën 29-vjeçari shqiptar

Kronikë

Aksident në Santorini, humb jetën 29-vjeçari shqiptar

  Një aksident rrugor ka ndodhur në ishullin grek të Santorinit, ku viktima është një 29-vjeçar me origjinë shqiptare. Sipas informacioneve të para, ngjarja ka ndodhur kur motori që drejtohej nga 29-vjeçari...