Nga Qemal SAKAJEVA
Qysh kur “befas”, njëzëri, në të njëjtën kohë dhe për muaj të tërë, presidenti Aleksandar Vuçiç dhe presidenti Hashim Thaçi deklaruan ku mundën dhe sa mundën, se normalizimi i marrëdhënieve të Serbisë me Kosovën do të arrihet përmes shkëmbimit të territoreve, askush tjetër nuk ka folur më qartë se sa Xhejms Huper (James Hooper), analist i njohur për çështjet e Ballkanit dhe ish-zyrtar i Departamentit të Shtetit të SHBA. Atëherë, domethënë përpara gati dy vjetësh, këta dy protagonistë që folën nën një regji , të vetmin ndryshim patën në terminologjinë e përdorur: Thaçi tha se “kjo është ide e imja” dhe e emërtoi korrigjim i kufirit, ndërsa Vuçiç gjithashtu tha se “kjo është ide e imja” por e cilësoi përkufizim mes serbëve dhe shqiptarëve.
Siç dihet, pasi e mbështeti përfaqësuesja e lartë për politikë të Jashtme e BE, Federica Mogherini, dhe John Bolton, këshilltar për Sigurinë Kombëtare i SHBA, i cili tha se e përkrah nëse të dy palët binin dakort, pati pasuar qëndrimi i Kancelares Angela Merkel, që ishte si kovë me ujë të ftohtë e hedhur në kazanin që vlonte. Më pas lajmet për çështjen thuajse u fashitën. Vuçiç dhe Thaçi mbyllën gojën. Ndërsa njoftimet e rralla bënin me dije se çështja ishte hequr nga tavolina, madje pati deklarata se kjo ide kishte vdekur si diçka e rrezikshme për rajonin.
Të shqetësurit përjetuan gëzim të drojtur, sepse mes diçkaje të vdekur dhe asaj të vënë në gjumë, ka ndryshim të madh. Dhe ja, mbërriti intervista e Xhejms Huper në Zëri i Amerikës, më 16 nëntor 2019, që qartëson më shumë se sa të gjitha deklaratat të marra bashkë, të mbështjella me ambalazh termash hermetikë diplomatikë. Huper, Kosovës dhe gjithë botës shqiptare, i bëri me dije që “... marrëveshja tashmë është negociuar. Marrëveshja ekziston. Në thelb është rënë dakord...” duke “Përfshirë një shkëmbim territoresh, por jo vetëm shkëmbim territoresh, por duke përfshirë edhe anëtarësim në OKB”, dhe paralajmëron i sigurtë: ”kjo nuk do të ndryshojë”. Për të shmangur çdo mëdyshje, analisti Huper është maksimalisht këmbëngulës, duke thënë se, “E përsëris se nuk mund të ketë një marrëveshje gjithëpërfshirëse ndërmjet Kosovës dhe Serbisë pa një element territorial” dhe “... ajo në fakt është zgjidhur mes palëve, mes zotit Vuçiç dhe zotit Thaçi”.
Nëse të gjitha këto që shqiptoi Xhejms Huper janë të vërteta, domethënë se është arritur marrëveshja mes Vuçiçit dhe Thaçit për shkëmbim territoresh, për Kosovën kjo përbën diçka shumë të rëndë: një njeri i vetëm - presidenti i Kosovës - paska grabitur të drejtën e sovranit dhe me guxim ka shkuar në marrëveshje, dhe kurrë nuk e ka deklaruar këtë, siç e tha hapur Huper. Por shkëmbimi i territoreve, qoftë me termin Thaçi - korrigjim i kufirit-, qoftë me termin Vuçiç - përkufizim mes serbëve dhe shqiptarëve -, nuk është diçka teknike, si për shembull njohje e ndërsjellë e patentave, targave, apo diplomave. Përveçse kjo e bën presidentin Thaçi të jetë përgjegjës në shkallën më të lartë, pas intervistës së Xhejms Huper e detyron me patjetër- edhe pse me shumë vonesë - t’i shpjegojë popullit, kuvendit, qeverisë dhe partive politike: kur është arritur marrëveshja dhe në cilin sirtar gjendet ajo. Te zyra e presidentit të Kosovës? Te zyra e presidentit të Serbisë? Te zyra e përfaqësueses për politikë të Jashtme të BE? Apo në Departamentin e Shtetit? Përderisa analisti Huper ka dijeni për marrëveshjen, përse nuk duhet të dijë kuvendi dhe qeveria e Kosovës?
Analisti Huper, duke lënë të kuptohet se edhe ai vetë është për shkëmbim territoresh për të shkuar te zgjidhja, e rinxjerr mbi tavolinë duke bërë edhe një parashikim: Albin Kurti, si kryeministër i ardhshëm i qeverisë që formohet pas zgjedhjeve të 6 tetorit 2019, “do të gjendet përballë realitetit dhe për të mund të jetë një realitet i vështirë për t’u pranuar. Realiteti është se marrëveshja është negociuar. Marrëveshja ekziston”, dhe çështje që mbetet është: si do të zbatohet?
Komploti qënka kryer.
Presidenti Hashim Thaçi nuk ka guxim t’ia thotë popullit të vet.
