1942/“Çeta e Pezës me fshatarë, dezertorë e kriminelë”

E mërkurë, 16 September 2020 15:16
Pjesë nga letra e Koço Tashkos Pjesë nga letra e Koço Tashkos

Në një letër që Koço Tashko i dërgon Kominternit, rreth tetor-nëntorit 1942, flet për situatën në të cilën u mbajt mbledhja e Pezës, për mundësinë që i krijoi regjimi fashist lëvizjes së Myslim Pezës si dhe raporti i forcave aty. Kontingjenti kryesor që gjente strehim në zonën e Pezës këtë kohë ishin persona në kërkim: ushtarë dezertorë dhe kriminelë. Ky ishte edhe boshti i cili vite më vonë do reklamohej si mbrojtës i “lirisë” dhe "idealit". Në të vërtetë ishte një grumbullim nga nevoja dhe jo nga ideali. Padyshim rolin më të madh në mbledhjen e Pezës e pati Miladin Popoviçi.

Pjesa nga letra e gjatë e Koço Tashkos

Qëndrimi i KQ karshi Myslim Pezës ka qenë që në fillim negativ. Mbaj mend që u formulua prej shokut Miladin kështu: “Neve na duhen çetat tona partizane, s’mundemi të humbasim kohë e material për një kriminel”. Për fat të keq, s’mund të gjesh një nacionalist (Koço Tashko e quan Myslim Pezën nacionalist, kur në të vërtetë ai nuk ka qenë i tillë. shënim) me guxim i cili të mos ketë bërë krime. Edhe më të mirët janë bijtë e sistemit feudal që ka pasur dhe ka akoma Shqipëria. Por vetëm një sektar mund ta harrojë rëndësinë nacionalçlirimtare të 20-30 katundeve në rrethet e Pezës ku Myslimi ka patur influencë të madhe. Këto katunde ndodhen në zemrën strategjike të Shqipërisë në trianglin Tiranë-Durrës-Elbasan, komandojnë rrugët (arteriet) kryesore të fashizmit, janë 4-6 orë larg në këmbë nga kryeqyteti. Ky rajon u ndesh me fashizmin (pa ndihmën e komunistëve, vetëm me katundarë dhe me të arratisur e kriminelë), në korrik 1941 deri në fund të shkurt 1942, çeta e Myslimit ndenji ilegale në kodrat e Pezës dhe fashizmi nuk guxoi ta ndjekë.

Atje u mblodhën komunistë dhe ushtarë të arratisur. Tue mos patur milicë shqiptarë për të shtypur çetën e Myslimit, italianët ofruan një kompromis të cilin vëllai i Myslimit, Shyqyriu, e pranoi në shkurt 1942. Kompromisi ish që Shyqriu të ruajë qetësinë në Pezë dhe si shkëmbim të mos ketë të drejtë të mbajë fuqi të armatosura; polic e xhandarë në Pezë. Në rajonin e Pezës u formua një soj republike në zemër të fashizmit. Myslimi nuk e pranoi kompromisin, por përfitoi nga autonomia. Lidhjet me Partinë Komuniste i pranoi në bazën e besës shqiptare, pranoi pothuaj çdo gjë që i propozoi partia...

Me kapjen e dokumenteve he trakteve që provonin se në Pezë u mbajt konferenca e partisë me nacionalistët, fashizmi i ra Pezës. Mblodhi 6000 milicë shqiptarë e ushtarë italianë që t’i bjerë Pezës. Përdori tanke, topa dhe 14 aeroplanë bombardues dhe mitralues. Ritirata e Pezës u bë rastësisht pa humbje të mëdha (1 shok dhe 2 katundarë të vrarë, humbjet e armikut në njerëz ishin po aq. Terror i madh në katunde: djegie, plaçkitje, vrasje, çnderime. Myslimi sot ndodhet në male ilegal me një çetë të vogël. Asnjë katundar nuk e pasoi, një pjesë e mirë e simpatizojnë, shumica janë me Shyqyrinë, nga i cili shpresojnë për një kompromis të ri (Shyqyrinë po e mban prefekti i Tiranë në besë).

Modifikuar më E mërkurë, 16 September 2020 15:24
Login to post comments

Lajmet e fundit

Digjet një tjetër makinë në tunelin e rrugës Tiranë-Elbasan

Kronikë

Digjet një tjetër makinë në tunelin e rrugës Tiranë-Elbasan

Një automjet tip “Benz-Mercedes” është djegur mesditën e sotme në hyrje të tunelit të Krrabës.   Fatmirësisht, drejtuesi dhe udhëtarët s’kanë pësuar dëmtime. Në vendngjarje kanë shkuar forca zjarrfikëse dhe ambulanca. Si pasojë është...

Oscars 2024/ Emma Stone shpallet aktorja më e mirë

Globi

Oscars 2024/ Emma Stone shpallet aktorja më e mirë

Emma Stone pranoi Oscar-in e saj të dytë të dielën në 96-vjetorin e Çmimeve të Akademisë. Performanca e Stone si Bella Baxter në filmin e vlerësuar nga kritikët “Poor Things” i ka...

U plagos pak më parë në qendër të Fierit, ndërron jetë në spital 19-vjeçari

Kronikë

U plagos pak më parë në qendër të Fierit, ndërron jetë në spital 19-vjeçari

Një konflikt ka ndodhur pak minuta më parë në qendër te qytetit te Fierit.  Disa persona janë grindur mes tyre dhe pasi debati ka agravuar në përleshje fizike një prej tyre...